Ir al contenido principal

Antes de Descartes: o tudense Francisco Sánchez foi un dos antecesores da filosofía moderna

O portal de noticias www.culturagalega.org,do Consello da Cultura Galega, publicaba onte un interesante artigo sobre a figura do pensador tudense Francisco Sánchez, ao abeiro das actividades organizadas na nosa cidade co gallo da Xornada Europeda Cultura Xudía, na primeira fin de semana de setembro, e que dedicaron especial atención a esta egrexio pensador nado en Tui no ano 1550. A revitalización desta singular figura é unha necesidade para a nosa cidade ao resaltar esta importante achega tudense á cultura europea.

O tudense Francisco Sánchez foi un dos antecesores da filosofía moderna

Antes de Descartes

2009-09-14




Era un espírito rebelde e libre. E precisamente por iso, Francisco Sánchez (Tui, 1550-Tolosa, 1623) foi un dos poucos filósofos que escaparon da escolástica e do erasmismo, ou o que é o mesmo, da revelación relixiosa do cristianismo. Sánchez non admitía como verdade nada que non pasara antes polo tribunal dos sentidos, ademais de darlle á razón un papel determinante. Foi un empirista e un racionalista, antecesor e inspirador de Descartes, dun dos grandes filósofos da humanidade.
--------------------------------------------------------------------------------

Era un espírito rebelde e libre. E precisamente por iso, Francisco Sánchez (Tui, 1550-Tolosa, 1623) foi un dos poucos filósofos que escaparon da escolástica e do erasmismo, ou o que é o mesmo, da revelación relixiosa do cristianismo. Sánchez non admitía como verdade nada que non pasara antes polo tribunal dos sentidos, ademais de darlle á razón un papel determinante. Foi un empirista e un racionalista, antecesor e inspirador de Descartes, dun dos grandes filósofos da humanidade.

Naceu en Tui, pero foi bautizado en Braga, dous feitos históricos que explican as múltiples nacionalidades que lle deron as diferentes biografías deste filósofo. Con todo, el pasou a maior parte da súa vida en Francia, onde estudou filosofía e medicina. El definíase así mesmo como un hispanus, un hispano no sentido amplo. Doutourado con honores, cun expediente brillante, Sánchez comezou a despuntar desde moi novo, pero estivo sobre todo marcado polo seu escepticismo de toda revelación que non puidera sobrevivir ao xuízo da crítica e dos sentidos. Sobre a súa figura falouse no marco da X Xornada Europea de Cultura Xudía celebrada en Tui e que coordina a Rede de Xuderías de España Camiños de Sefarad, organismo que agrupa a 21 vilas e cidades españolas as que esta cidade solicitou a súa incorporación.

O seu pensamento filosófico
Na base do pensamento de Sánchez está a dúbida, pero non no sentido descartiano da dúbida como método, senón como orixe da sabedoría. As claves do seu pensamento filosófico están recollidas en Quod Nihil Scitur (traducido como Que nada se sabe), a que foi a súa obra capital, reeditada posteriormente baixo o título De Multum Nobili et Prima Universali Sienta Quod Nihil Scitur. Como médico de profesión que era primaba a intuición e a experiencia dos sentidos por diante do método; pero como filósofo de formación sentíase na obriga de proporcionar un marco teórico de corte científico.

Foi moi crítico cos postulados escolásticos porque consideraba que eran unha xerga confusa, vaga, vacua e inconsistencia. Tamén cuestionou o neoplatonismo e todas aquelas prácticas ligadas a el na cultura do renacemento como a maxia, astroloxía, a tradición cabalística….. O cerne do seu pensamento baséase nunha conxunción de experiencia e xuízo. Como bo escéptico , non cría nunha verdade obxectiva, porque para el todo dependía do suxeito e non do obxecto. Hai, ademais, outro concepto clave en toda a súa dilatada produción científica, que é o de ciencia e de natureza, o seu único e posible obxecto de investigación.

Discutiuse moito se se considera o último dos escépticos antigos ou o primeiro dos filósofos modernos, como tamén se foi o precursor do racionalismo (con Descartes como máxima figura) ou do empirismo (corrente na que despuntou Francis Bacon). Ao tempo, as súas achegas están consideradas polos estudoso como un pioneiro da teoría lóxico-matemática de conxuntos, ou un iniciador dos estudos de lingüística comparada. O que queda ben claro é que os postulados de Francisco Sánchez foron relevantes e anticipatorios nun momento de cambio, no ocaso do renacentismo. Nun contexto no que gran parte dos ideais antropolóxicos, epistemolóxicos, relixiosos, artísticos e políticos entraron en crise. Estamos no momento de reafirmación do suxeito, e nesa pugna tanto Sánchez como Motaigne foron un dos pioneiros. O pensamento moderno levantouse sobre moitos do piares (suxeito, ciencia e natureza) que defendeu o filósofo tudense. Existen numerosos estudos que consideran que o método sancheziano serviu de influencia para o Discours de la Méthode de Descartes e do Novum Organum do chanceler Bacon. Precisamente, os dous textos que abriron o horizonte filosófico da idade moderna.
http://www.culturagalega.org/noticia.php?id=15357

Comentarios

Entradas populares de este blog

O antigo Hospital e Inclusa (actual Edificio "Francisco Sánchez") cumpre hoxe cen anos

Neste ano 2023 a cidade de Tui vive diversos aniversarios de interese, especialmente o referente ao cuarto centenario do falecemento do egrexio médico e filósofo tudense, Francisco Sánchez, sobre o que nos ocuparemos en datas próximas. https://www.facebook.com/fotosantiguastuy/photos Centrará hoxe a nosa atención outra significativa efeméride, o centenario da inauguración do Hospital e Inclusa de Tui celebrado o 1 de maio de 1923, hai hoxe cen anos, que culminaba un longo proceso de construción deste edificio. Na actualidade este antigo hospital é o Edificio “Francisco Sánchez” coñecido popularmente como Área Panorámica de Tui. É pois unha feliz oportunidade para realizar unha aproximación a historia deste edificio emblemático da nosa cidade. Un edificio creado para acoller as instalación do hospital e da casa de expósitos, ou inclusa. A historiografía ten abordado nas últimas décadas aspectos da historia social pouco atendidos tradicionalmente. O tema da marxinación social é un de

Unha nova entelequia: un Camiño Portugués de Nossa Senhora do Norte por Tomiño e Gondomar

Vivimos nun mundo mediático onde cada vez temos acceso a un maior abano de información de todo tipo, o que en principio resulta altamente positivo e enriquecedor pero paralelamente existe o evidente risco de carecer de elementos de discernimento e valorización para recoñecer o rigor e a falsidade, a veracidade e os falseamentos. Ven a conto esta obviedade para abordar unha breve reflexión sobre a noticia que en días pasados publicaron os medios de comunicación con este titular: Tras un año de investigación, la alcaldesa de Tomiño, Sandra González; el presidente de la Cámara Municipal de Vila Nova de Cerveira, Rui Teixeira, junto al alcalde de Gondomar, Francisco Ferreira, y la concejala de turismo de Redondela, María Castro; y el arquitecto e investigador Antonio Soliño, presentaron el «Camiño da Nosa Señora do Norte a Santiago», una variante del Camino de Santiago que pasa por el territorio que recogen ya los archivos históricos. No texto da noticia se afirma o seguinte: La invest

Un poema en galego de D. Basilio do ano 1957

A figura de D. Basilio, cóengo maxistral na catedral tudense e profesor durante varias décadas no Instituto San Paio, continua a ser lembrada por moitos tudenses pola súa erudición, especialmente no que atinxía á historia da nosa cidade como pola súa singular personalidade. Neste blog conmemoramos hai algúns anos o centenario do seu nacemento, o 14 de abril de 1911, ( https://tudensia.blogspot.com/2011/04/hoxe-centenario-do-nacemento-de-don.html ) reproducindo un breve artigo publicado no libro das festas de San Telmo dese mesmo ano  2011. Sinalabamos daquela que era unha persoa sumamente austera, todos o lembramos coa “teja” cubrindo a súa cabeza, a súa faciana morena, sempre vestindo unha raída sotana, fumando os “bisonte” sen boquilla que ofrecía a cantos a él se achegaban, a súa conversa sempre mesturada con referencias teolóxicas. Case todas as tardes, primeiro pedaleando na súa bicicleta, e anos máis tarde sobre a súa vella mobilette (algún día tivo de ser nova pero a miña le