Ir al contenido principal

Hoxe centenario do nacemento de Don Basilio


Don Basilio González Domínguez, “Don Basilio” como é coñecido polos tudenses, é unha das personalidades que ten deixado entre as xentes desta vella cidade unha pegada máis perdurable e unha lembranza á que recurrimos especialmente cando nos achegamos ás nosas festas patronais.

Cúmprense agora o centenario do nacemento deste egrexio fillo de Santa Comba de Ribadelouro onde naceu o 14 de abril de 1911. Ingresa no seminario tudense no ano 1922 sendo ordenado presbítero o 23 de decembro de 1933.

Xa cando cursaba teoloxía obtivo o primeiro premio nun certame celebrado arredor da figura de San Agostiño e gracias a súa habelencia literaria acadou, naqueles tempos, novos galardóns con poemas titulados “La Maternidad de la Virgen y el Concilio de Éfeso”, “San Agustín y el Niño” ou “Acenémoslle coa mán”.

Ao longo da súa dilatada traxectoria coma sacerdote desempeñou os seguintes cargos sempre vencellados á cidade de Tui, onde residía:

- Capelán do Hospital

- Profesor do Seminario

- Capelán dos Irmáns Maristas

- Coadxutor na Parroquia de Tui

- Director Espiritual do Seminario

- Cóengo Maxistral da Catedral tudense dende 1950 ata o ano 1981 en que renuncia pasando á condición de cóengo honorario

- Profesor de Relixión no Instituto San Paio

Gozaba de grande sona coma predicador e dunha insaciable inquietude intelectual, posuíndo grande coñecemento en materias como medicina –chegando a exercer mesmo como “curandeiro” en numerosas oportunidades-, antropoloxía, socioloxía rural e, especialmente, en historia local onde era recoñecida a súa erudición.

Curiosamente Don Basilio, que compartía con todos os seus coñecementos, non chegou a publicar máis que dúas obras “Quince lecciones de geografia e historia diocesana” e unha pequena biografía sobre San Telmo editada pola Confraría tudense en 1995: “Biografía ascética de San Pedro González Telmo”, reeditada en 2002.

Era unha persona sumamente austera, todos o lembramos coa “teja” cubrindo a súa cabeza, a súa faciana morena, sempre vestindo unha raída sotana, fumando os “bisonte” sen boquilla que ofrecía a cantos a él se achegaban, a súa conversa sempre misturada con referencias teolóxicas. Case todas as tardes, primeiro pedaleando na súa bicicleta, e anos máis tarde sobre a súa vella mobilette (algún día tivo de ser nova pero a miña lembranza non acada tanto), cun crucifixo pendurado no manillar e detrás a súa cana de pesca, encamiñábase cara a Ribadelouro, tomándose unha parada nas ribeiras do Louro –cando aínda era posible- ou do San Simón para tentar sorte na pesca.

Don Basilio foi en varias oportunidades pregoeiro das festas de San Telmo, por quen sentía grande devoción; posiblemente en 1956 foi o autor dun pregón titulado “Oid, oid, oid....” que Aquilino G. Santiso lle atribúe, como ocorre no ano 1962, e finalmente leu o pregón no ano 1975 ao que corresponde a seguinte cita:

Existen también hombres célebres que, además de un extraordinario dinamismo humano, pusieron a funcionar un amor extraordinario y sobrehumano a Dios y a los prójimos. Este tipo de amor tiene un nombre. Es el de amor de Caridad, cuya donación pertenece, en exclusiva a Dios. San Pedro González Telmo, Patrono de la Ciudad y de la Diócesis de Tuy-Vigo, está encasillado en este segundo grupo de hombres célebres (...) San Telmo ayudó a salvar cristianamente a los tudenses y simultáneamente fue un “lider” que resolvió las conflictivas situaciones laborales de los hombres de mar y tierra adentro de aquella Galicia marinera, boscosa y labradora (...) Los terremotos y epidemias mortales movilizaron, muchísimas veces, a los tudenses para recurrir con éxito a San Telmo, el de la Promesa. Ahora estamos constatando el seísmo del comercio, de Aduanas y de las industrias. ¡Tremebundos seísmos! Son apuros que estremecen a tantas familias que necesitan puestos de trabajo para vivir.

El Pregón de este año lleva una intención clara. Hablemos con San Telmo –pensar no es hablar- para que él hable con Dios a favor de nuestra crítica situación. ¡Una Promesa por medio y una decisión individual y también colectiva en el otro extremos!. Y, como glosa diagnosticadora, el refrán galaico-portugués referente a los años agrícolas y al vivir cristiano: Os anos e a Fe nos frutos se ve”

Remateremos esta breve evocación cunha adiviña composta polo odontólogo tudense Jaime Fonseca dedicada a D. Basilio, no que acerta na súa descrición:

Vai depresa,

Vai fumando,

Está na iglesia

Ou está pescando

¿Quen é?

Don Basilio González Domínguez morreu o 25 de abril de 1985.



Rafael Sánchez Bargiela

Publicado no "Libro Festas de San Telmo 2011"

Comentarios

  1. Grato recordo o que teño de don Basilio nos meus anos de bacharelato no instituto. Aqueles dedos amarelos... aquel "don" que tiña de darnos calambre poñéndonos os dedos nos cóbados cando non estabamos ao noso (mira que o teño intentando e non o dou imitado). Si, realmente foi un home extraordinario que o teño na memoria entre os meus seres predilectos.
    Gracias por este agarimoso recordo de don Basilio
    Antón (A Guarda)

    ResponderEliminar
  2. Bos días amicus:
    Era/es Don basilio una figura legendaria entre los estudiantes y vecinos de Tui y de Santa Comba de Ribadelouro, además de otros muchos lugares. Recordar sus clases magistrales siendo canónigo, su viejo velocípedo como él gustaba pronunciar; más tarde una Mobilette que de sucia que estaba tenía un color naranja/azul de fondo...A ella una caña siempre pegada.
    Desbordaba su gran empatía con la gente y principalmente con la rapacería que lo admiraba por lo pacienzudo y docto que era.
    Su mejor(para nosotros) frase era: .- "Los animales también tienen alma, pero, ésta a diferencia de la de los hombres muere con ella, no va al Cielo". Era alucinante su conclusión ecoantropológica y un tanto materialista.
    Como detalle recordar su petición a acompañarlo a una sesión de espiritismo a la cual estaba invitado. Aquí comenzó nuestra conversión a la búsqueda de la verdad y de todo lo que en este mundo hay de cierto y no de leyenda y/o sobrenatural. Solía decir que todo tenía explicación que, incluso los milagros ,tarde o temprano se sabrían y que doctores tenía la Iglesia para decir la verdad. En la sesión no tardó mucho en salir a relucir su capacidad rebelde y desmontar el fraude o entuerto (además lo consiguió). Lo pasamos divertido y bajo su protección salimos como almas que "lleva el diablo"...veloces como chispas a tomarnos unos vinos en las tabernas del centro, unas tapas y a escuchar sus muchas anécdotas e historias...
    Buen hombre siempre, como pocos.
    Deica logo amicus.

    ResponderEliminar
  3. Gracias Antón e "Beato Darzádegos" polos vosos comentarios de grande interese arredor da figura de D. Basilio.

    ResponderEliminar

Publicar un comentario

Entradas populares de este blog

O antigo Hospital e Inclusa (actual Edificio "Francisco Sánchez") cumpre hoxe cen anos

Neste ano 2023 a cidade de Tui vive diversos aniversarios de interese, especialmente o referente ao cuarto centenario do falecemento do egrexio médico e filósofo tudense, Francisco Sánchez, sobre o que nos ocuparemos en datas próximas. https://www.facebook.com/fotosantiguastuy/photos Centrará hoxe a nosa atención outra significativa efeméride, o centenario da inauguración do Hospital e Inclusa de Tui celebrado o 1 de maio de 1923, hai hoxe cen anos, que culminaba un longo proceso de construción deste edificio. Na actualidade este antigo hospital é o Edificio “Francisco Sánchez” coñecido popularmente como Área Panorámica de Tui. É pois unha feliz oportunidade para realizar unha aproximación a historia deste edificio emblemático da nosa cidade. Un edificio creado para acoller as instalación do hospital e da casa de expósitos, ou inclusa. A historiografía ten abordado nas últimas décadas aspectos da historia social pouco atendidos tradicionalmente. O tema da marxinación social é un de

Unha nova entelequia: un Camiño Portugués de Nossa Senhora do Norte por Tomiño e Gondomar

Vivimos nun mundo mediático onde cada vez temos acceso a un maior abano de información de todo tipo, o que en principio resulta altamente positivo e enriquecedor pero paralelamente existe o evidente risco de carecer de elementos de discernimento e valorización para recoñecer o rigor e a falsidade, a veracidade e os falseamentos. Ven a conto esta obviedade para abordar unha breve reflexión sobre a noticia que en días pasados publicaron os medios de comunicación con este titular: Tras un año de investigación, la alcaldesa de Tomiño, Sandra González; el presidente de la Cámara Municipal de Vila Nova de Cerveira, Rui Teixeira, junto al alcalde de Gondomar, Francisco Ferreira, y la concejala de turismo de Redondela, María Castro; y el arquitecto e investigador Antonio Soliño, presentaron el «Camiño da Nosa Señora do Norte a Santiago», una variante del Camino de Santiago que pasa por el territorio que recogen ya los archivos históricos. No texto da noticia se afirma o seguinte: La invest

A fábrica de galletas "La Peninsular"

Temos sinalado neste blog en diversas oportunidades o descoñecemento que posuimos da historia contemporánea de Tui fronte a outros períodos históricos moito mais investigados que a nosa historia mais recente. Aspectos como a vida política tudense na primeira metade do século XX seguen esperando un achegamento como tamén os procesos e dinámicas socias desenvolvidos no noso territorio. Hoxe ofrecemos en Tudensia un post sobre a fábrica de galletas “La Penínsular” que abrangue case medio século da vida económica tudense. Achegamos a información ofrecida polo profesor de historia económica da Universidade de Santiago de Compostela, Angel Ignacio Fernández González, no seu blog “Galicia Agraria” nun documentado post sobre a industria de galletas en Galicia nos principios do século XX. Aportamos a rica e moi completa información que achega profesor Fernández algunha pequena referencia da nosa autoria colocadas como notas. http://galiciaagraria.blogspot.com.es/2012/03/gall